Zapraszamy na naszą stronę na Facebooku, aby być z nami na bieżąco! Informacje o spotkaniach, działalność Oddziału, notki o zbliżających się wydarzeniach, a także wiele innych!

https://www.facebook.com/BialystokPTMA/

10 czerwca 2017 w Społecznej Trójce uczniowie klasy trzeciej uczestniczyli w pikniku klasowym. W ramach tego spotkania Panie wychowawczynie zaprosiły Tomasza Białkowskiego, który przed czterema laty pracował w tej szkole, aby przeprowadził krótkie pokazy dla uczniów. Nasz kolega z Białostockiego oddziału PTMA przybył na końcówkę spotkania, gdy rodzice zabierali swoje pociechy i za pomocą szkolnej Synty BK 127 pokazał dzieciom i ich rodzicom Jowisza oraz Księżyc na jeszcze niebieskim niebie. Wcześniej możliwości teleskopu sprawdzane były na wieży kościoła św. Rocha. W spotkaniu uczestniczyło piętnaścioro dzieci i ich rodzice oraz trójka nauczycielek. Jeszcze przez 22 zanim na niebie pojawił się Saturn spotkanie się zakończyło, a Tomek pojechał do SP 43 na kolejne pokazy nieba.

Bezpośrednio po spotkaniu w Społecznej Trójce na Kalinowej, Tomasz Białkowski udał się na ul. Stromą do SP 43 by spotkać się z uczniami klasy drugiej, którzy mieli tzw. „nocowanie w szkole”. Zaproszenie na te zajęcia PTMA dostało podczas Festynu Rodzinnego przed tygodniem. Było już po 22.00 więc  poza Jowiszem i Księżycem można było zobaczyć pierścienie Saturna. Nasz oddziałowy Mizar w połączeniu z okularem 10 mm dawał całkiem przyzwoite obrazy. Niestety ilość światła latarni wokół szkoły nie pozwoliła na pokazanie obiektów głębokiego nieba. Jednak zielony laser urozmaicił pokazy i dzieci mogły się zapoznać z niektórymi gwiazdozbiorami. W spotkaniu uczestniczyła jedna klasa ( ponad 20 osób) oraz ich nauczycielki. Mam nadzieję, że spośród tych dzieci wyrosną miłośnicy astronomii.

22 maja 2017 roku, w UwB (tam, gdzie zawsze mamy comiesięczne zebrania) została przeprowadzona prezentacja przez Gabriela Murawskiego. Godzinny wykład nosił tytuł Tajemnice planet pozasłonecznych. Przybyłe grono osób, choć nieliczne, było naprawdę zainteresowane całą prelekcją. Pojawiały się różne pytania wzbudzające ciekawość wśród uczestników.

W wykładzie skupiono uwagę na sposobie analizy danych – co takiego daje nam obserwacja planety pozasłonecznej? Jak wiemy, czy planeta jest duża, masywna, jaka temperatura na niej panuje i skąd znamy skład chemiczny jej atmosfery?

Prezentacja zostanie wygłoszona ponownie na jednym z kolejnych zebrań OB PTMA.

W piątek (19 maja 2017 roku) publiczność słabiej dopisała niż w latach poprzednich, ponieważ tym razem inne imprezy w kampusie skończyły się dużo wcześniej i nie wszyscy chwili czekać, aż się ściemni. Niemniej jednak, cierpliwość tych wytrwałych i najbardziej zainteresowanych nagrodziła wspaniałymi obrazami Jowisza i jego księżyców, M13 i in. Mieliśmy do dyspozycji 4 teleskopy:

• 250/1200 Newton na NEQ6
• 200/1000 Newton na Dobsonie
• 110/1035 Maksutov na Virtuoso
• 110/805 Newton (Mizar)

Warunki obserwacyjne w kampusie są, delikatnie mówiąc, średnie, więc w grę wchodził jedynie Układ Słoneczny i jaśniejsze mgławice. Chodziło tu jednak przede wszystkim o efekt promocyjny, a nie rekordową liczbę dostrzeganych obiektów. Takie rzeczy tylko w pozamiejskich obserwacjach! Kiedy zrobiło się naprawdę ciemno (i ochrona zaczęła wygaszać oświetlenie), publiczność już się zmyła i nasza ekipa powoli też się wykruszała. Ostatecznie z p. Anatolem zjechaliśmy około północy, bo jeszcze kombinowaliśmy z ustawieniami montażu.

Wielkie podziękowania za obecność, dostarczenie sprzętu i pokazy należą się Łukaszowi Wołyńcowi, Anatolowi Matwiejczykowi, Tomkowi Białkowskiemu i Maćkowi Borkowskiemu!

W niedzielę kolejny raz rozstawiliśmy się na Rynku Kościuszki i kolejny raz zabrakło mapek W tym roku wydrukowano 80 sztuk i biorąc pod uwagę godzinę, o której się skończyły, mogliśmy zużyć około 100. Do pokazów używaliśmy Mizara z ekranem oraz Maka 110/1035 na Virtuoso, który postawiliśmy najpierw na ziemi, a potem na taborecie. Wcześniej jednak na poczekaniu Tomek wyposażył go w filtr słoneczny.

Impreza przebiegła bardzo fajnie. Był duży ruch na stoisku, mapki (i nagrody) dobrze schodziły, a przy teleskopach kręciło się sporo osób, w tym rodzin z dziećmi.

Bardzo dziękujemy wszystkim, którzy przyczynili się do sukcesu naszej imprezy: Łukaszowi Wołyńcowi, Szymonowi Dykiertowi i Maćkowi Borkowskiemu, którzy byli na posterunku praktycznie cały czas. Marcinowi Wojniczowi, Tomkowi Białkowskiemu, Maćkowi Jarmocowi i Tomkowi Kosińskiemu, którzy sprawnie wymieniali się na stoiskach i też byli przez długi czas. To było możliwe tylko dzięki Waszemu zaangażowaniu.

Zaczęliśmy się zwijać około godziny 17, rozbieraliśmy powoli stoisko, zostawiając do samego końca Maka, którym obserwowaliśmy nie tylko Słońce, ale i architekturę.

Pod koniec maja 2017 roku opublikowano artykuł o potencjalnej planecie pozasłonecznej krążącej wokół gwiazdy PDS 110. Archiwalne obserwacje wykazały dwa złożone zjawiska zakryciowe o podobnym charakterze w odstępie około 800 dni. Jego przebieg sugeruje, że przyczyną spadków jasności jest egzoplaneta posiadająca złożony system pierścieni. Ze względu na potrzebę potwierdzenia istnienia PDS 110 b, zostanie zorganizowana ogólnoświatowa akcja obserwacyjna. Kolejny przewidywany tranzyt będzie miał miejsce we wrześniu 2017 roku. Więcej informacji na ten temat można poczytać tutaj: forum Astropolis oraz Scientific American.

Gabriel Murawski zdecydował się podjąć próby rejestracji tego zjawiska. Okazało się, że do takich obserwacji o charakterze ściśle naukowym będzie brakowało ważnego elementu. Jest nim filtr fotometryczny umożliwiający porównanie wyników z innymi obserwatorami na świecie. W związku z tym, trzeciego czerwca przeprowadził internetową zrzutkę na zakup filtra „V” w systemie Johnsona. Zakończyła się sukcesem, gdyż pomoc innych pozwoliła na zakup nie jednego, lecz dwóch filtrów: V oraz B! W przyszłości, oba akcesoria przydadzą się w innych obserwacjach gwiazd zmiennych.

Pozostała kwota ze zbiórki zostanie przekazana na zakup obiektywu Canon FD 50mm f/1.4 do celów popularyzatorskich. Za pomocą kamery ASI178MM-c, umożliwi on przeprowadzanie obserwacji obiektów głębokiego nieba na żywo podczas transmisji internetowej. Będą one prowadzone na stronie 1000 ciekawostek astronomicznych na Facebooku.

Jeśli będzie taka okazja, zawsze można przeprowadzać grupowe pokazy np. na festynach. Widok z kamery na ekranie może śledzić nawet kilkanaście osób jednocześnie!

Przykładowe możliwości obiektywu w połączeniu z kamerą są następujące:

• obserwacje gwiazd do 14 magnitudo na 5 FPS oraz 15 magnitudo w prędkości 1 FPS mając pole widzenia 9×6 stopni.
• duża światłosiła (f/1.4) umożliwi rejestrowanie obszarów Drogi Mlecznej i jaśniejszych obiektów mgławicowych w bardzo krótkich czasach ekspozycji (< 1 sekundy)
• obserwacje zakryć planetoidalnych dla obiektów do 10 mag, gwiazd przez Księżyc do 6 mag oraz tranzytów egzoplanet do 10.5 mag (dla spadków <0.01 mag)
• pokazy przelotów satelitów, samolotów wśród gwiazd

Oficjalne zakończenie zbiórki nastąpi w okolicy 13 czerwca 2017 roku, trzy tygodnie przed zaplanowanym terminem. Pierwsze testy sprzętu odbędą się w lipcu, dlatego wkrótce pojawi się ich recenzja.

Każda złotówka wpłacona w zrzutce zostaje przekazana tylko i wyłącznie na cele obserwacyjne. Organizator nie pobiera żadnych pieniędzy na cele pozaastronomiczne, gdyż zrzutki zostają przeznaczone w celu wspomagania działalności naukowej i popularyzatorskiej, zgodnie z chęcią pomocy od osób, które wspomogły w zbiórce.

3 czerwca 2017 roku członkowie naszego Oddziału wzięli udział w Festynie organizowanym przez Szkołę Podstawową nr 43 w Białymstoku. Wśród obecnych znaleźli się: Tomasz Białkowski, Łukasz Wołyniec, Gabriel Murawski, Wojciech Burzyński, Aleksandra Burzyńska i Tomasz Kosiński.

Nasze stoisko cieszyło się dużym zainteresowaniem. Do dyspozycji mieliśmy dwa sprzęty optyczne, przez które oglądaliśmy Słońce z widoczną grupą plam słonecznych AR2661. Jeden z nich to teleskop słoneczny Lunt 60 B1200 (obserwacje w linii H-alpha), a drugi (Mizar) posłużył do pokazów metodą projekcji okularowej. Oprócz tego, dzieci (jak i dorośli) chętnie uczestniczyli w tworzeniu mapek obrotowych. Uczestnicy festynu mogli również „dotknąć kosmosu” trzymając w rękach dwa meteoryty (żelazny i kamienny) z kolekcji Gabriela Murawskiego. Wspaniała atmosfera zachęciła do powtórnego wzięcia udziału w przyszłym roku!

Więcej zdjęć z festynu można znaleźć na fanpage SP 43 w Białymstoku: kliknij tutaj.

W lipcu, sierpniu i wrześniu 2016 roku, Gabriel Murawski przeprowadził samodzielne obserwacje tranzytów planet pozasłonecznych. Udało się wyznaczyć cztery przejścia na tle gwiazd dla dwóch egzoplanet – HD 189733 b i HD 209458 b. Ten sam obserwator prawdopodobnie zarejestrował również dwukrotnie WASP-33 b oraz raz CoRoT-2 b, jednak zbyt mała ilość danych nie pozwala w 100% potwierdzić wystąpienie zjawiska.

Publikacje Gabriela zostały zamieszczone w trzech czasopismach astronomicznych:

• „Urania” – Postępy Astronomii (1/2017) z pomocą Adama Tuźnika (członek PTMA Kraków) – wyniki obserwacji astronomicznych
• „Astronomia” (luty 2017) – pierwsza część artykułu „Rejestracja tranzytów planet pozasłonecznych” (poradnik omawiający jak dokonać obserwacji egzoplanety)
• „Proxima” (1/2017) – wyniki obserwacji astronomicznych

Drugiego grudnia 2016 roku Gabriel Murawski odwiedził kółko astronomiczne w II Liceum Ogólnokształcącym im. Anny z Sapiehów Jabłonowskiej w Białymstoku. Przeprowadził uczniom szkoły godzinny wykład związany z obserwacją planet pozasłonecznych i innych zjawisk możliwych do zarejestrowania przy pomocy fotometrii.

W wykładzie objęto również metody „live binning” oraz „lucky imaging”. Są to obiecujące sposoby do uzyskiwania pomiarów fotometrycznych o wysokiej precyzji. Spodziewana dokładność powinna być tak duża, że pozwoli uchwycić zmiany blasku jasności o amplitudzie mniejszej niż 0.001 magnitudo. W przyszłym roku pojawią się pierwsze testy za pomocą wysokoczułej 14-bitowej kamery chłodzonej ASI178MM. Jeżeli oczekiwania się sprawdzą (wskazują na to liczne próby także z innych detektorów), już za kilka miesięcy powinniśmy rozpocząć nowe projekty obserwacyjne. Więcej informacji wkrótce.

Prezentacja zostanie ponownie omówiona na jednej z przyszłych zebrań PTMA w Białymstoku. Autorem poniższych zdjęć jest Darek Klimowicz.